فرصت طلایی بازسازی ذخایر آبزیان
صید برخی گونه‌های مختلف ماهیان در آب‌های دریای عمان و خلیج‌فارس در حوزه استان هرمزگان ممنوع شده است. این ممنوعیت موضوع جدیدی نیست و هرساله تقویم ممنوعیت صید آبزیان از سوی مسئولان سازمان شیلات اعلام می‌شود. اهمیت این موضوع آنجایی خود را نشان می‌دهد که به اعتقاد کارشناسان ممنوعیت صید به بازسازی ذخایر آبزیان صیدگاه‌های هرمزگان کمک شایانی می‌کند.
به گزارش اقتصاددریایی، روزهای پایانی اسفندماه سال گذشته بود که خبرگزاری‌های رسمی کشور اعلام کردند، اجرای دومرحله‌ای طرح «دریابست» در آب‌های جنوب کشور با توجه به زمان اوج تخم‌ریزی آبزیان در فصل بهار و اواخر فصل تابستان و همچنین با هدف بازسازی ذخایر آبزیان صیدگاه‌های هرمزگان، در کمیته مدیریت صید استان هرمزگان پیشنهاد شده است. هرچند هنوز خبر نهایی درباره این پیشنهاد رسانه‌ای نشده است، اما روز گذشته تقویم ممنوعیت‌های صید در استان هرمزگان اعلام شده است.
در همین حال روز گذشته بود که مدیرکل شیلات هرمزگان با اشاره به اهمیت رعایت فصول صید و ممنوعیت‌های صید و صیادی در زمان تخم‌ریزی آبزیان، تقویم ممنوعیت صید در آب‌های این استان در سال۱۴۰۴ را اعلام کرد. مسعود بارانی در این خصوص اظهار کرد: براساس این تقویم، صید هامور ماهیان از اول فروردین‌ماه تا پایان اردیبهشت‌ماه، حلواسفید از ۱۵فروردین‌ماه تا پایان اردیبهشت و حلواسیاه و شوریده نیز از اول اردیبهشت‌ماه تا پایان خردادماه سال‌جاری در صیدگاه‌های استان در آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان ممنوع است. وی زمان ممنوعیت صید میش‌ماهیان در آب‌های هرمزگان را نیز از ۱۵مرداد تا پایان شهریور امسال اعلام کرد و گفت: ممنوعیت صید به روش مشتا نیز از ۱۶فروردین تا پایان اردیبهشت سال جدید است.
مدیرکل شیلات هرمزگان ادامه داد: صید میگو نیز در تمام طول سال به جز فصل صید (حدود اوایل مهرماه به مدت ۴۵روز) ممنوع است و هرگونه صید، خرید، فروش، حمل و نگهداری این آبزیان در زمان ممنوعیت جرم محسوب شده و از طریق مراجع قضایی قابل پیگرد است. «بارانی» در پایان با تاکید بر رعایت تقویم فصول ممنوعیت صید توضیح داد: شیلات هرمزگان همه‌ساله با توجه به فصل تخم‌ریزی آبزیان به‌ویژه گونه‌های ارزشمند در فصل بهار، نسبت‌به اعلام زمان ممنوعیت صید اقدام و اطلاع‌رسانی می‌کند.
ضرورت نگاه ویژه به دریابست
کارشناسان معتقدند که طرح «دریابست» هرچند برای احیای ذخایر آبزیان ضروری است، اما باید به‌صورت هدفمند و قانونی در قالب برنامه‌ای مشخص طراحی شود. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها بر اثر فعالیت‌های اقتصادی و استخراج ذخایر نفت و گاز و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه باعث شد تا برای احیای این ذخایر طرح «دریابست» در برخی کشورهای حاشیه این دریا از جمله ایران اجرایی شود.
خلیج‌فارس همانند بسیاری از مناطق دریایی در جهان از صیدِ بیش از حد رنج می‌برد و این درحالی است که بسیاری از کشورهای این منطقه آماری غیرواقعی در مورد میزان برداشت خود از ذخایر ماهیان و سایر آبزیان خلیج‌فارس ارائه می‌دهند. بر این اساس، با توجه به بالا رفتن تلاش صید، کاهش ۵۰درصدی ذخیره، انقراض بعضی از گونه‌های آبزیان به‌ویژه کف‌زیان و ایجاد تنش و بحران در ذخیره در راستای بهبود، تنفس، سلامت محیط‌زیست دریایی در آب‌های انحصاری و مدیریت مسئولانه ماهیگیری باید برای ترمیم این زنجیره غذایی در مناطق خاص از پروتکل‌های مناسب قانونی از جمله صدور پروانه صید، مجوز صید، رعایت استانداردهای صید و محدودیت‌های زمانی و مکانی استفاده شود.
اهمیت دریابست کجاست؟
«دریابست» به معنای تعطیلی فعالیت‌های صیادی در یک دوره زمانی مشخص با هدف ایجاد فرصتی برای بازسازی ذخایر آبزیان اعمال می‌شود به نحوی که کشورهای مختلف این کار را به شکل‌های گوناگون انجام می‌دهند. اصطلاح «دریابست» در واقع به حالت تعلیق درآوردن فعالیت ماهیگیری و صیادی در زمان و مکان خاص برای حفظ و پایداری ذخیره و کاهش فشار صید بی‌رویه بر ذخیره آبزیان است که هرساله از ۳۰شهریور تا هشتم‌مهرماه و تنها در یک‌مرحله در آب‌های خلیج‌فارس اجرا می‌شد. رعایت دریابست در تجدید توان منابع دریایی اهمیت زیادی دارد و در سال‌های اخیر موردتوجه هرچه بیشتر از سوی فعالان زیست‌محیطی و حتی فعالان صید قرار گرفته است. کارشناسان بر اهمیت دریابست برای حفظ و پایداری ذخایر آبزیان تأکید جدی دارند.
کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه بروز کرده و برای احیای این منابع باید موضوع «دریابست» به شکل منطقی با جامعه صیادی که البته بیشتر از هرکسی با این مشکلات و دغدغه‌ها آشناست، در میان گذارده و مورد رعایت قرار گیرد. در حقیقت «دریابست» ضروری برای مدیریت صید به‌شمار می‌رود و تفاهم با جامعه صیادی برای رعایت زمان آن در دریا می‌تواند به تقویت اقتصاد صیادان کمک کند. بنابراین دریابست، پایه و اساس حفظ ذخایر آبزیان به‌شمار می‌رود. محور اجرای «دریابست» صیادان هستند و صیادان دلسوز همیشه برای دریا ارزش معنوی قائل بوده‌اند و آن را مقر رزق خودشان می‌دانند و رعایت ملاحظات آن را نیز همواره موردتوجه داشته‌اند.
برخی کارشناسان معتقدند که «دریابست» در هر منطقه باید براساس شرایط منطقه‌ای و ناحیه‌ای و متناسب با مطالعات علمی صورت اجرایی داشته باشد. دریابست به روش ممنوعیت‌های موقت، دریابست به روش منطقه و ناحیه و دریابست براساس گونه آبزی صورت می‌گیرد که بتواند نهایت بهره‌وری را داشته باشد و البته جامعه محلی در این زمینه براساس تجربیات خود، اطلاعات با ارزشی دارند. در زمینه مراقبت از دیگر آبزیان غیرخوراکی نیز در هرمزگان شاهد توجه خاص صیادان به محیط‌زیست هستیم که شایسته قدردانی است. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به‌دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه باعث می‌شود تا برای احیای این منابع طرح‌هایی مانند «دریابست» در دستور کار قرار گیرد.
به‌نظر می‌رسد شرایط برای سال‌جاری کمی متفاوت است. روزهای پایانی سال گذشته بود که رسانه‌ها گزارش دادند باتوجه به اینکه فصل بهار نیز زمان اوج تخم‌ریزی آبزیان در آب‌های جنوب کشور است، این موضوع (دومرحله‌ای دریابست) از تاریخ ۲۲اردیبهشت تا پنجم‌خرداد۱۴۰۴ در کمیته صید استان هرمزگان مطرح شده است. در همین ارتباط مسعود بارانی، مدیرکل شیلات هرمزگان گفت: با توجه به زمان اوج فصل تخم‌ریزی آبزیان که در ماه‌های اردیبهشت تا خردادماه است، اجرای دریابست به‌صورت یکپارچه در آب‌های جنوب کشور در زمان اوج تخم‌ریزی آبزیان پیشنهاد می‌شود. دریابست در آب‌های هرمزگان می‌تواند فرصتی مغتنم برای مدیریت صید مسئولانه و کاهش فشار بر ذخایر آبزیان باشد.
کارشناسان معتقدند یکی از مهم‌ترین تصمیماتی که می‌تواند در راستای دستیابی به صید پایدار و حفظ ذخیره موثر واقع شود، اجرای مطلوب «دریابست» است که در این راستا بررسی‌ها و پژوهش‌های لازم به شکل مطلوبی توسط کارشناسان پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان و اداره‌کل شیلات هرمزگان انجام گرفته که اجرای دقیق آن متضمن همراهی جامعه بهره‌بردار و صیادی است.
در همین حال روز گذشته بود که مدیرکل شیلات هرمزگان با اشاره به اهمیت رعایت فصول صید و ممنوعیت‌های صید و صیادی در زمان تخم‌ریزی آبزیان، تقویم ممنوعیت صید در آب‌های این استان در سال۱۴۰۴ را اعلام کرد. مسعود بارانی در این خصوص اظهار کرد: براساس این تقویم، صید هامور ماهیان از اول فروردین‌ماه تا پایان اردیبهشت‌ماه، حلواسفید از ۱۵فروردین‌ماه تا پایان اردیبهشت و حلواسیاه و شوریده نیز از اول اردیبهشت‌ماه تا پایان خردادماه سال‌جاری در صیدگاه‌های استان در آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان ممنوع است. وی زمان ممنوعیت صید میش‌ماهیان در آب‌های هرمزگان را نیز از ۱۵مرداد تا پایان شهریور امسال اعلام کرد و گفت: ممنوعیت صید به روش مشتا نیز از ۱۶فروردین تا پایان اردیبهشت سال جدید است.
مدیرکل شیلات هرمزگان ادامه داد: صید میگو نیز در تمام طول سال به جز فصل صید (حدود اوایل مهرماه به مدت ۴۵روز) ممنوع است و هرگونه صید، خرید، فروش، حمل و نگهداری این آبزیان در زمان ممنوعیت جرم محسوب شده و از طریق مراجع قضایی قابل پیگرد است. «بارانی» در پایان با تاکید بر رعایت تقویم فصول ممنوعیت صید توضیح داد: شیلات هرمزگان همه‌ساله با توجه به فصل تخم‌ریزی آبزیان به‌ویژه گونه‌های ارزشمند در فصل بهار، نسبت‌به اعلام زمان ممنوعیت صید اقدام و اطلاع‌رسانی می‌کند.
ضرورت نگاه ویژه به دریابست
کارشناسان معتقدند که طرح «دریابست» هرچند برای احیای ذخایر آبزیان ضروری است، اما باید به‌صورت هدفمند و قانونی در قالب برنامه‌ای مشخص طراحی شود. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها بر اثر فعالیت‌های اقتصادی و استخراج ذخایر نفت و گاز و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه باعث شد تا برای احیای این ذخایر طرح «دریابست» در برخی کشورهای حاشیه این دریا از جمله ایران اجرایی شود.
خلیج‌فارس همانند بسیاری از مناطق دریایی در جهان از صیدِ بیش از حد رنج می‌برد و این درحالی است که بسیاری از کشورهای این منطقه آماری غیرواقعی در مورد میزان برداشت خود از ذخایر ماهیان و سایر آبزیان خلیج‌فارس ارائه می‌دهند. بر این اساس، با توجه به بالا رفتن تلاش صید، کاهش ۵۰درصدی ذخیره، انقراض بعضی از گونه‌های آبزیان به‌ویژه کف‌زیان و ایجاد تنش و بحران در ذخیره در راستای بهبود، تنفس، سلامت محیط‌زیست دریایی در آب‌های انحصاری و مدیریت مسئولانه ماهیگیری باید برای ترمیم این زنجیره غذایی در مناطق خاص از پروتکل‌های مناسب قانونی از جمله صدور پروانه صید، مجوز صید، رعایت استانداردهای صید و محدودیت‌های زمانی و مکانی استفاده شود.
اهمیت دریابست کجاست؟
«دریابست» به معنای تعطیلی فعالیت‌های صیادی در یک دوره زمانی مشخص با هدف ایجاد فرصتی برای بازسازی ذخایر آبزیان اعمال می‌شود به نحوی که کشورهای مختلف این کار را به شکل‌های گوناگون انجام می‌دهند. اصطلاح «دریابست» در واقع به حالت تعلیق درآوردن فعالیت ماهیگیری و صیادی در زمان و مکان خاص برای حفظ و پایداری ذخیره و کاهش فشار صید بی‌رویه بر ذخیره آبزیان است که هرساله از ۳۰شهریور تا هشتم‌مهرماه و تنها در یک‌مرحله در آب‌های خلیج‌فارس اجرا می‌شد. رعایت دریابست در تجدید توان منابع دریایی اهمیت زیادی دارد و در سال‌های اخیر موردتوجه هرچه بیشتر از سوی فعالان زیست‌محیطی و حتی فعالان صید قرار گرفته است. کارشناسان بر اهمیت دریابست برای حفظ و پایداری ذخایر آبزیان تأکید جدی دارند.
کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه بروز کرده و برای احیای این منابع باید موضوع «دریابست» به شکل منطقی با جامعه صیادی که البته بیشتر از هرکسی با این مشکلات و دغدغه‌ها آشناست، در میان گذارده و مورد رعایت قرار گیرد. در حقیقت «دریابست» ضروری برای مدیریت صید به‌شمار می‌رود و تفاهم با جامعه صیادی برای رعایت زمان آن در دریا می‌تواند به تقویت اقتصاد صیادان کمک کند. بنابراین دریابست، پایه و اساس حفظ ذخایر آبزیان به‌شمار می‌رود. محور اجرای «دریابست» صیادان هستند و صیادان دلسوز همیشه برای دریا ارزش معنوی قائل بوده‌اند و آن را مقر رزق خودشان می‌دانند و رعایت ملاحظات آن را نیز همواره موردتوجه داشته‌اند.
برخی کارشناسان معتقدند که «دریابست» در هر منطقه باید براساس شرایط منطقه‌ای و ناحیه‌ای و متناسب با مطالعات علمی صورت اجرایی داشته باشد. دریابست به روش ممنوعیت‌های موقت، دریابست به روش منطقه و ناحیه و دریابست براساس گونه آبزی صورت می‌گیرد که بتواند نهایت بهره‌وری را داشته باشد و البته جامعه محلی در این زمینه براساس تجربیات خود، اطلاعات با ارزشی دارند. در زمینه مراقبت از دیگر آبزیان غیرخوراکی نیز در هرمزگان شاهد توجه خاص صیادان به محیط‌زیست هستیم که شایسته قدردانی است. کاهش منابع آبزیان خلیج‌فارس در دهه‌های اخیر به‌دلیل افزایش آلودگی‌های دریا، تخریب زیستگاه‌ها و به‌ویژه برداشت و صید بی‌رویه باعث می‌شود تا برای احیای این منابع طرح‌هایی مانند «دریابست» در دستور کار قرار گیرد.
به‌نظر می‌رسد شرایط برای سال‌جاری کمی متفاوت است. روزهای پایانی سال گذشته بود که رسانه‌ها گزارش دادند باتوجه به اینکه فصل بهار نیز زمان اوج تخم‌ریزی آبزیان در آب‌های جنوب کشور است، این موضوع (دومرحله‌ای دریابست) از تاریخ ۲۲اردیبهشت تا پنجم‌خرداد۱۴۰۴ در کمیته صید استان هرمزگان مطرح شده است. در همین ارتباط مسعود بارانی، مدیرکل شیلات هرمزگان گفت: با توجه به زمان اوج فصل تخم‌ریزی آبزیان که در ماه‌های اردیبهشت تا خردادماه است، اجرای دریابست به‌صورت یکپارچه در آب‌های جنوب کشور در زمان اوج تخم‌ریزی آبزیان پیشنهاد می‌شود. دریابست در آب‌های هرمزگان می‌تواند فرصتی مغتنم برای مدیریت صید مسئولانه و کاهش فشار بر ذخایر آبزیان باشد.
کارشناسان معتقدند یکی از مهم‌ترین تصمیماتی که می‌تواند در راستای دستیابی به صید پایدار و حفظ ذخیره موثر واقع شود، اجرای مطلوب «دریابست» است که در این راستا بررسی‌ها و پژوهش‌های لازم به شکل مطلوبی توسط کارشناسان پژوهشکده اکولوژی خلیج‌فارس و دریای عمان و اداره‌کل شیلات هرمزگان انجام گرفته که اجرای دقیق آن متضمن همراهی جامعه بهره‌بردار و صیادی است.
منبع: اقتصاد سرآمد
نیازمندی‌ها
عناوین روزنامههای امروز
